U vremenu brzog tempa života i momenata koji prolaze a da ih i ne primetimo, bilo bi lepo da na trenutak usporimo i pogledamo na život iz sasvim nove perspektive… Dolaskom u Bistricu, idilično selo ušuškano u podnožju Homoljskih planina, upoznaćete se sa tradicionalnom kulturom, folklorom i vodeničarstvom. Ovo je selo čiji koreni potiču još iz 14. veka, kada se prvi put spominje u Povelji Kneza Lazara.
Bistrica se nalazi 135 kilometara od Beograda, nedaleko od regionalnog puta Petrovac – Žagubica. Selo krasi izvanredan prirodni ambijent protkan rekom Bistricom sa nizom bukova (slapova i vodopada). Predstavlja svojevrsni „muzej na otvorenom“, jer je bogata objektima tradicionalne arhitekture, među kojima su najzastupljenije vodenice (u selu ih ima 9 , od kojih je 8 još uvek u funkciji). Deo sela je 1986. godine proglašen za kulturno dobro od velikog značaja – prostornu, kulturno-istorijsku celinu. Danas je Bistrica jedno od najznačajnijih lokaliteta kulturnog nasleđa u Evropi, koje treba očuvati, unaprediti i uključiti u održiv razvoj lokalne zajednice, jer je izabrana u „7 Most Endagered 2023“ Program „Europa Nostra“.
Bistrica je i rodno selo prvog srpskog olimpijskog maratonca Dragutina Tomaševića, koji je učestvovao na Olimpijskim igrama u Stokholmu 1912. godine. Prati ga legenda da je bio čovek „sa dva srca“, a njemu u čast se svakog meseca maja organizuje Memorijalna međunarodna trka od Bistrice do Petrovca na Mlavi.
Na Mali Uskrs, u nedelju 23. aprila u Bistrici se održava „Sabor vodeničara i pomeljara“. Vodeničari su mnogobrojni vlasnici ovih preteča prehrambene industrije koji i danas neguju duh zajedništva i svojom magijom prave da „mesec u godini ima 40 dana“, a pomeljari možete biti svi vi koji poželite da sameljete brašno i uživate u gastro specijalitetima iz Bistrice. Šetnjom „Stazom vodenica“ čućete zanimljive priče lokalnih vodeničara, protkane anegdotama iz života ovih vrednih ljudi. Staza prolazi pored devet tradicionalnih objekata – drvenih vodenica u kojima se i danas melje brašno i vodi sve do stare Tomaške valjavice u kojoj se nekada valjalo sukno i „stvarala“ moda.
Manifestacija počinje u 10 časova obilaskom „Ivkove vodenice“ koja je prva u nizu vodenica do crkve Car Konstantin i carica Jelena i saborišta gde će se u popodnevnim časovima održati kulturno-umetnički program. Ovde će svoje umeće prezentovati i Udruženja žena opštine Petrovac na Mlavi, a možete se upoznati i sa istraživanjem Dragoslava Ristića vezanim za temu vodeničarstva i poljoprivrede.
PROGRAM MANIFESTACIJE
MESTO ODRŽAVANjA: BISTRICA, OPŠTINA PETROVAC NA MLAVI
DATUM: 23. APRIL 2023. GODINE
10.00 – Početak manifestacije – Ivkova vodenica
Manifestacija počinje kod „Ivkove vodenice“, obilaskom vodenice, posluženjem tradicionalnim specijalitetima od bistričkog brašna, pozdravnim govorom Gorice Marinković, predsednice Udruženja „Vodeničara i pomeljara“ i muzikom u izvođenju „Bistričkih trubača“.
Oko 11.00 – Centar sela Bistrica
Kraće obraćanje predstavnika MZ „Bistrica“ obilazak Memorijalne sobe Dragutina Tomaševića i štandova planinarskog društva „Gornjak“, Sportskog saveza i Turističke organizacije opštine Petrovac na Mlavi.
Oko 11.15 – Nastavak obilaska vodenica Šetnja „Stazom vodenica“ upoznaje posetioce manifestacije sa tradicionalnim objektima, vodeničarskom delatnošću i vodeničarima. Početak ovog zanimljivog puta kroz vreme počinje od Ivkove vodenice i vodi pored vodenica Milisavčića, Tomaške, Julanske, Velike, Pavićevske, Ružanske, Nedeljkove i Milanove, pored crkve Car Konstantin i Carica Jelena, pa sve do Tomaške valjavice i vodopada.
U popodnevnim časovima na Saborištu kod crkve planiran je kulturno-umetnički program u okviru ovogodišnjeg Takmičenja sela koje se otvara u okviru manifestacije Sabor vodeničara i pomeljara. Sve posetioce očekuje: proglašenje najbolje vodenice, najboljeg vodeničara i najlepše pomeljarke, takmičenje u ručnom krunjenju kukuruza, kao i tradicionalno vodeničarsko kolo.
Svi posetioci manifestacije imaće prilike da tokom šetnje na više lokacija pored vodenica probaju tradicionalne gastro specijalitete našeg kraja, koje su pripremili vredni vodeničari.
Poklonite sebi novi doživljaj – dobro došli u Bistricu!
